Profesyonel amaçlı kullanım şartlarını karşılayabilecek pek çok mekanik dalgıç saatinde gördüğümüz Helyum Vanası’nın ne olduğunu ve nasıl çalıştığını anlattık.
Mavi derinliklere doğru daldığımızda bizleri karşılayan büyülü dünya, ait olmadığımız bu ortamın kendine has kurallarını her dalgıca dayatır. Sportif dalışlar için çoğu zaman her şey zevk ve eğlenceden ibaret olsa da, profesyonel dalgıçlar durum bambaşkadır. Profesyonel görevler, profesyonel donanımlar gerektirir. Dalgıç saatleri de şüphesiz listede başı çeken ekipmanlardan biridir. Her ne kadar, günümüzde güvenilir dalış bilgisayarları dalgıçların imdadına yetişse de, saat dünyasının en çok rağbet gören alanlarından biri halen dalgıç tipi mekanik saatler olmaya da devam etmektedir.
Saatlerin montajı esnasında kasa içerisinde bir miktar hava kalır. Bu kalan havanın içindeki moleküller, dalışın derinliğine bağlı olarak sıkışmaya başlar. Dalgıç derinlerde kaldığı sürece bu sıkışma hiçbir sorun teşkil etmez ancak yüzeye çıkış süreci yeterince uzun olmadığından de-kompresyon durursa, saatin içi ile dışı arasında ciddi bir basınç farkı oluşur. Bu esnada contalardan ve her türlü bağlantı noktasından sızabilecek moleküller, iç tarafta büyük bir basınç oluşturur. İşte bu noktada helyum vanası devreye girerek, iç ve dış basıncı dengeleyecek tek yönlü gaz çıkışına izin verir. Aksi takdirde iç basıncın aşırı artmasıyla saatin kasasına ve camına zarar verecek patlamalar yaşanabilir. Bu vananın isminde yer alan Helyum kelimesi, o derinliklere inen dalgıçların kullanmak zorunda olduğu ve yüksek oranda helyum ihtiva eden solunum gazlarından gelmektedir.
Helyum çıkış vanası 300 metreden daha fazla derinlikteki basınca dayanacak şekilde tasarlanan hemen hemen her saat için zorunlu bir aksamdır. İç basıncı kendiliğinden salıverme özelliği bulunan otomatik helyum çıkış valflerinin yanı sıra, kullanıcı tarafından aktive edilen ve elle kontrole izin veren helyum valfleri de bulunmaktadır.
Helyum valfi ilk olarak 1960’lı yıllarda Rolex Sea-Dweller ve Doxa Conquistador saatlerinde kullanılmıştır. Günümüzde ise, profesyonel dalgıç saati üreten Rolex, Omega, TAG Heuer, Seiko, Doxa, Panerai ve Breitling gibi birçok markada kendine yer bulan bir özelliktir.
