Dünyanın en kıymetli metalleri arasında yer alan platin, tüm detayları ve lüks saatçilikteki önemli yeri ile mercek altında.
Platin nedir?
Yazımıza atom numarası 78 olan bu geçiş metalinin kimyasal özelliklerine kısaca değinerek başlayalım. Platin, dövülebilir, sünek bir metal. Yani darbeye maruz kaldığında kırılmak yerine plastik deformasyona uğrar. Rengi gümüşümsü beyaz olarak adlandırılır, zaten adı da İspanyolca küçültülmüş gümüş anlamına gelen platina’dan gelmektedir. Çoğunlukla Güney Afrika’daki madenlerden çıkarılır ve yıllık üretim miktarı, son 10 yılın ortalamasına göre yaklaşık 180 tondur. Basit bir kıyas için dünyada her yıl yaklaşık 3000 ton altın, 2,6 milyar ton demir çıkarılmaktadır. 1 santimetreküp platin 21,45 gram gelmektedir. Yine kıyas için 1 santimetreküp saf altın 19,3 gram, demir ise 7,86 gramdır. 1768,3 santigrat derecede eriyen bu metal korozyona karşı, altın kadar olmasa da, son derece dayanıklıdır. Platin fiyatları günümüz ekonomisinde altının yaklaşık iki katıdır ancak buhran dönemlerinde, azalan talebe bağlı olarak, bu değer altının altına inmiştir. Şimdiki göstergelere göre platin altından daha kıymetli olarak nitelendirilmektedir.
Platin, çoğu zaman safa yakın oranlarda kullanılabilir. Basit bir örnekle; platin saatlerde saatin metali içindeki saf platin oranı yüzde 95 seviyelerindeyken bu değer altın saatlerde yüzde 75 seviyesine gerilemektedir. Madenlerden çıkarılan ve saflaştırılan platinin yaklaşık yüzde 40’ı saat ve mücevher alanında kullanılmaktadır. Platinin yüzey sertliği altından fazladır. Bu da platin saatinizin altın bir saate kıyasla çizilmelere karşı daha dayanıklı olduğu anlamına gelir. Ayrıca, malzemenin yoğunluğundan ötürü, herhangi bir polisaj işleminde ana malzemeden koparılan metal miktarı daha azdır, bu da saatin orijinal hatlarını uzun yıllar koruması anlamına gelmektedir. Saat sektöründe kullanılan platin alaşımın içinde hatırı sayılır miktarda rutenyum bulunmaktadır. Bu, alaşıma daha yüksek dayanıklılık sağlar. Öte yandan platin alaşımlı bir saatin kasa ve bilezik parçalarını işlemek çelik ve altın saatlere göre çok daha zor ve uzun süren işlemler gerektirir. Yani, platin saatin pahalılığı sadece malzemesinin yüksek fiyatıyla ilgili değildir, saati üretmek de diğer metallere kıyasla daha çok zaman ve emek harcanmasına sebep olmaktadır.
Platin nadir bulunur. Her yıl madenlerden çıkarılan 180 ton platin, yaklaşık olarak 9,3 metreküplük bir hacme denk gelmektedir. Bu değer, orta boy bir arabanın boşlukta kapladığı hacimden daha düşüktür.
Hangi platin saat?
Platin saat üreten çok fazla sayıda üretici bulunmamaktadır. Platine ulaşmanın zorluğu bir yana, işlemek ve kusursuz bir ürün haline getirmek, her üreticinin üstesinden gelebileceği bir operasyon değildir. Üstüne üstlük marka değerinin ve yüksek saatçilik konusunda uzmanlığın da platinin nadir ve pahalı özellikleriyle paralel bir şekilde ilerlemesi gerekmektedir. Bu sayede üretilen platin saatler en az altın ve hatta çelik modeller kadar talep görebilecektir.
Platin saat denildiğinde akla gelen ilk saatlerden biri Rolex Day-Date. Sadece kıymetli metallerden üretilen model ailesinin en tepesinde, platinden üretilen versiyonlar yer alıyor. Ayrıca yine Rolex çatısı altında saat severlerle buluşturulan Daytona modelinin platin versiyonu da saat dünyasında fırtınalar estiriyor.
Bir başka efsanevi üretici Patek Philippe, birçok modelinin platin kasalı versiyonunu kısa sürelerle sınırlı olsa da piyasaya çıkarıyor ve bu modelleri referans numaralarının sonuna koyduğu “P” harfi ile bizlere tanıtıyor.
Japonya’nın incisi Grand Seiko’dan, köklü İsviçre markalarından Audemars Piguet, Vacheron Constantin, Blancpain, Cartier, IWC, Omega, Panerai ve Richard Mille gibi isimlerin yer aldığı yıldızlar liginde platin modeller yer alıyor.
