Kıymetli Vintage Saatler denildiğinde ilk akla gelen markaların arasında yer alan ROLEX’in en tecrübeli koleksiyonerleri bile kendine hayran bırakan modeli Military Submariner ile beraberiz...
Açıkçası vintage saatlere ilgim var dersem pek de dürüst bir yorum yapmış olmam. Her ne kadar beğendiğim ve koleksiyonuma dahil etmek istediğim bazı özel modeller olsa da şu ana kadar herhangi bir vintage saat almış değilim ( 1998 model B serisi Panerai PAM0036’yı saymazsak tabii ). Bunun en önemli sebeplerinden biri şüphesiz vintage saatler konusunda yeterli bilgi birikimine sahip olmamam. Modern saatlerle haşır neşir olduğum 15 yıl boyunca birçok farklı tecrübe edindim. Her geçen gün yeni tecrübeler edinmeye de devam ediyorum ancak iş vintage saatlere geldiğinde durum farklı bir boyuta geçiyor. İşin başında mutlak surette tecrübeli birilerinden yardım almak gerekiyor ki böyle kişilere ulaşmak da zaman geçtikçe zorlaşıyor. Farklı kaynaklardan hatırı sayılır bilgiler edinmek mümkün lakin pratikte bu sanal tecrübelerin size ne kadar faydası olur tartışılır.
Bu bahsettiğim duruma rağmen eğer bir gün vintage saatler dünyasına adım atmak istersem alacağım ilk model hiç tartışmasız kısa adıyla ROLEX “Milsub” yani Military Submariner olacak. Yıllardır farklı mecralarda fotolarına bakıp hakkında onlarca makale okuduğum Milsub’ı kısa bir süre önce canlı görme ve bileğimde deneme şansını buldum.
Horobox’ta birkaç kaç kez konuk ettiğimiz, dünyanın en büyük açık arttırma evlerinden Christie’s’in saat departmanı müdürü Sevgili Thomas Perazzi’nin davetlisi olarak katıldığım organizasyon bünyesinde görme fırsatı bulduğum birçok önemli modeli arasında yer alan Milsub’ı detaylı fotoğraflar eşliğinde sizlerle paylaşmak istiyorum...
Vintage saat severler Rolex’in 5513 referansına oldukça aşinadır. Günümüzde karşımıza çıkan Milsub’ların en çok bilinen örnekleri de bu referansı taşır ancak her 5513’e Milsub demek elbette mümkün değil... Efsanevi Milsub’ın hikâyesi, 1950li yıllarda İngiltere Savunma Bakanlığı’nın dalgıç birimlerinde kullanılmak üzere ROLEX’ten, zamanın en bilinen dalış saati olan Submariner üzerinde bazı değişiklikler yapılarak kendilerine özel bir model üretmelerini istemesiyle başlıyor. James Bond saati olarak efsane aktör Sean Connery’nin bileğinde de görünen 6538 referanslı Submariner, İngiltere Savunma Bakanlığı’nın spesifik istekleri uygulanarak modifiye ediliyor ve A/6538 kodunu alarak sivil versiyonlardan ayırıyor. Bu isteklerin bana göre en dikkat çekeni ise Trityum kullanılan kılıç formundaki kollar diyebilirim. Bununla beraber normaline göre daha geniş ve üzerinde 15 yerine 60 dakikalık skala olan bezel de diğer dikkat çekici özellik olarak yerini alıyor. Dalgıç eldiveni ile kullanım dahil pek çok zorlu koşul altında kolay ayarlanabilmesi için büyük tasarlanan bezel, inceleme şansı bulduğum saatte adeta yeni gibi duruyor. Değişmiş mi bilemiyorum ama Christie’s in yorumu tamamen orijinal olduğu ve dönemiyle uyuştuğu yönünde.
1972 yılında üretildiği söylenen saat için yaşına göre mükemmel kondisyonda demek mümkün. Sivil versiyondan farklı olarak Alman gümüşünden üretilen bezelde bazı ezilmeler gözleniyor. İngiliz Savunma Bakanlığı’nın talebi doğrultusunda gümüşten üretilen bezelin, alması muhtemel şiddetli darbeler sonrasında oluşabilecek muhtemel bir kırılma/çatlama gibi sonuçlar yerine hafifçe eğilmesi için tasarlandığını düşünecek olursak, görevini başarıyla yerine getirdiğini söyleyebiliriz.
Saatin kadranı inanılmaz temizlikte. Kesinlikle dokunulmamış ve Trityum kullanılan bölümleri göz alıcı bir renk değişimine uğrayarak saatin vintage havasını yukarılara taşımış. Kadranın 6 hizasında bulunan yuvarlak içindeki T harfi Milsub’lar için adeta bir imza diyebiliriz. Saatte Radyum yerine Trityum kullanıldığını işaret eden bu özel detay, seneler sonra başarılı bir görsel özellik olarak karşımıza çıkıyor.
Milsub’ların bir özelliği de naylon kayış kullanılması ve boynuzlar arasındaki barların vidalı ya da sustalı değil kasaya sabit şekilde üretilmesi.
İngiltere Savunma Bakanlığı 1967-1971 yılları arasında dalgıç saati ihtiyaçlarını Omega’dan karşılamış. Devam eden yıllarda tekrar ROLEX ile çalışmaya devam etmiş. Bugün elimdeki saat de 1971 sonrasına denk gelen dönemde üretilmiş. Milsub’lara üretim yıllarına göre üç farklı referans verilmiş; 70ler’in başlarında 5513, ortalarına doğru iki referansın birleşimi olan 5513/5517 ( ki bu örnekler “double stamped” ismi ile de biliniyor) ve sonlara doğru referansı 5517 haline gelmiş.
Bilindiği kadarıyla Milsub modeli sadece 1200 adet üretilmiş ve bunlardan sadece 180 kadarının günümüze kadar gelebildiği düşünülüyor. Bu nadir parçaların içinde kondisyonu en güzel olanlardan biriyle vakit geçirebilmek ise gerçekten tarifsiz bir keyif veriyor.
Bu model zamanın en güvenilir otomatik mekanizmalarından biri olan ROLEX Cal.1520 ile hayat bulmuş. Yine özel istek üzerine tepe çekildiğinde saatin durmasını sağlayan “hack second” özelliğine de sahip olan mekanizma bu sayede farklı bir kaynak ile senkron şekilde ayarlanabilir hale gelmiş.
39,5mm kasa çapına sahip bu özel saat için müzayede öncesinde 80.000 – 120.000 CHF aralığında bir satış fiyatı öngörülmüş. Müzayede sonrasında yeni sahibine 118.750 CHF fiyata mal olduğunu göz önüne alarak Christie’s eksperlerinin oldukça kesin bir tahmin yaptığını görmek mümkün.
Son dönemde piyasada farklı şekillerde güncellenmiş, servis görmüş, orijinal parçalar kullanılarak revize edilmiş birçok örnek görmek mümkün ancak bunların hiçbirine 100% orijinal Milsub demek mümkün olmuyor. Yazımın başında vintage saatler dünyasına kolay kolay konsantre olamama durumuma etkili bir sebep olarak gösterebileceğim bu durumun beni tereddütte bıraktığı aşikâr, zira bu kadar yüksek bir meblağ ödeyerek vintage bir saat almak büyük cesaret isteyen bir durum. Bu sebeple böyle bir yatırımı yaparken Christie’s ve benzeri, yüksek bilgiye, tecrübeye sahip uzmanların emek verdiği güvenilir kurumları tercih etmek gerekir diye düşünüyorum.
Tam bir inceleme olmasa da hem bu model hem de genel olarak Milsub’lar hakkında kısa bilgileri sizlerle paylaşmak istedim. Bir sonraki Horobox - Vintage Corner incelemesinde görüşmek üzere...
