Bu yazımızda saat endüstrisinin zirvesindeki markaların meydan okumalarına ve gövde gösterilerine hep beraber tanıklık edeceğiz.
Haute Horlogerie(Yüksek Saatçilik)’nin liderleri arasında zamanı daha hassas gösterme adına her zaman tatlı bir rekabet olmuştur.
Mekanik saatler, hassas yapıları nedeniyle birçok dış faktörden etkilenerek beklenilenin altında zaman tutma performansıyla baş etmek zorunda kalabilirler. Lider markalar üstün işçilikleri, tasarımları ve yüksek teknolojileriyle bu sorunu neredeyse tamamen çözmüşlerdir.
Artan müşteri talepleri ve rekabetle doğru orantılı olarak saat markalarının kendilerini sürekli geliştirmesi gerçeği kaçınılmazdır. Zaman tutma adına bu gelişmişliklerini de son kullanıcıya, türlü koşullar ardından yapılan teslerden sonra hak ettikleri seritifkalar ve/veya mühürler ile gösterirler.
Bu testlerden ilki, Controle Officiel Suisse des Chronometres(Resmi İsviçre Kronometre Test Enstitüsü) yani COSC’dur. 1973 yılında İsviçre’de kurulan bu enstitü, saatlerin türlü koşullar altında hassasiyet değererini ölçer ve testi geçen saatlere COSC sertifikasını verir. Saatlerde İsviçre üretimi olma şartı aranmamaktadır, bazı Alman ve Japon markalarının saatleri de üreticileri tarafından teste yollanmaktadır.
COSC sertifikası alan markalardan Rolex sayı itibariyle başı çekmektedir. Uzun yıllardır ürettiği hemen hemen her modele bu sertifikayı almaktadır.
Bu durum yıllık üretimi milyonlarla ifade edilen bir marka için oldukça etkileyici bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır. Teste giren her mekanizmaya özel bir seri numarası verilir ve test mekanizma kasanın dışındayken uygulanır. Tesler, 15 gün, 5 farklı pozisyon ve 3 farklı sıcaklık değerinde(8°C, 23°C ve 38°C) sürer. Test yapılırken mekanizmaların, varsa, otomatik kurgu sistemi sökülür ve hassasiyet değeri saniye kolundan takip edilir. Sapma değerleri günlük olarak hassas kameralar yardımıyla belirlenir ve not alınır.
Baz alınan asıl saatler ise GPS senkronizasyonlu atomik saatlerdir. Mekanik ve pilli mekanizmalar için ayrı kriterler esas alınarak testler tamamlanır. Mekanik saatler için, günlük bazda +6/-4 saniye saplamaları normal kabul edilir. Elbette üst düzey İsviçre markaları belirtilen aralıktan çok daha hassas mekanizmalar üretmektedir.
Bir başka test ise Chronofiable® ’dir. Fleurier Quality Foundation(Fleurier Kalite Kurumu) tarafınfan uygulanmaktadır. Amacı COSC’a benzer ancak daha kapsamlı ve zorlayıcı testler barındırır.
Chronofiable’nin amacı saatin hassasiyetine ek olarak zaman içinde maruz kalacağı dış etkenlere karşı vereceği reaksiyonu da ölçüp, yıpranma payını olabildiğince azaltacak geliştirmeler yapılabilmesini sağlamaktır.
Testler COSC’dan farklı olarak 21 gün sürmektedir. Mekanizmalar kadran ve kollar takılı halde çeşitli düzlemlerde ivmesel şoklara(20.000 defadan fazla büyüklüğü 25G-550G arası), 0°C-55°C arasında değişen sıcaklıklara ve ISO 764 veya NIHS 90-10 normlarına göre değişen manyetik alanlara maruz bırakılır. Ayrıca mekanizmanın güç rezervi ve otomatik kurgu mekanizması da kontrol edilir. Sıcaklık testi hem sabit hem de termal şok şeklinde yapılır.
Kuru ve nemli ortamlara göre korozyon dayanıklılığına ayrıca bakılır. Butonların sağlamlığı kontrol edilir ve ayrıca varsa deri kayışların UV ışınlarına ne kadar dayanıklı olduğu denenir. Mekanizmanın başından geçen bu 21 zorlu gün, normal kullanımda 6 ay sürecek bir kullanıma tekabül eder. Mekanizma hassasiyet değerleri açısından COSC’tan farklı olarak 5 değil 6 farklı pozisyonda değerlendirme yapılır ve hassasiyet gereklilikleri daha katı kurallıdır.
Bazı markalar saatlerinin belli başlı alanlarda rakiplerinden çok daha üstün olduklarını iddia ederler ve mevcut testlerdeki koşullar onlar için yeterince zorlayıcı değildir. Omega ürettiği, manyetik alana dayanıklı saatleri için 2013 yılında itibaren farklı bir sertifikalandırma programı kullanmaya başlamıştır.
Halihazırda yapılan testlerin manyetik alandan sakınma gereklilikleri onlar için yetersiz olduğundan bu yola başvurmayı seçmişlerdir. İsviçre hükümeti destekli metroloji enstitüsü METAS tarafından denenen saatler, 15.000 gauss(1.5 Tesla) manyetik alana maruz bırakılır.
İlaveten diğer dayanıklılık testlerine de maruz bırakılan saatlerin hassasiyet aralığının 0/+5 saniye arasında olması beklenir. Tüm koşulları sağlayan saatler ise "Master Co-Axial Chronometer" sertifikası alır.
Benzer bir sertifikalandırmayı Seiko bazlı Grand Seiko firması da kullanır. COSC’tan daha hassas mekanizmalar ürettiğini kanıtlamak adına saatlerini, mekanizma için 17 gün sonrasında kasaya monte edildikten itibaren ilave 21 gün boyunca, 6 farklı pozisyon ve çeşitli sıcaklık değerlerinde test eden marka -3/+5 saniyelik hassasiyet değerini yakalamaktadır.
Jaeger-LeCoultre’de kendi testini kendi uygulayan markalardan biridir. Saatlerini 1000 saat(yaklaşık 41 gün) boyunca türlü koşullar altında test eder ve bu ibareyi gururla müşterilerine sunar.
Bazı markalar için bu kriterler de yeterli değildir. Onlar başka, daha üst bir ligin, oyuncuları olduğundan farklı değerlendirmelere tabii tutulurlar. Geneva Seal(Cenevre Mührü) bu değerlendirmeler arasında en meşhurlardan biridir.
Cenevre Saatçilik okulu tarafından kanton içinde üretilmiş saatlerin belli kriterleri sağlaması halinde alabildikleri bu mühür aynı zamanda markalar için erişilmesi zor bir prestij kaynağıdır. Sertifikalardan farklı olarak Geneva Seal, hassasiyeti değil, saatin ne kadar ince ve yüksek bir işçilikle üretildiğini kanıtlar niteliktedir.
Bir saatin Geneva Seal alabilmesi için mekanizma üretimide kullanılan parçaların çok yüksek standartlarda işlemiş olması şartı aranmaktadır.
İşte tam bu noktada Patek Philippe youna farklı bir bakış açısı getirmiş ve kuralları kendi belirlemiştir; Patek Seal. Geneva Seal’i yetersiz bulan Patek Philippe kendi kriterlerini oluşturmak için 2 yıldan daha uzun süre çalışmış ve oldukça katı kurallar belirlemiştir.
Patek Philippe’nin kendi kurallarını belirlemesinin ana sebebi mekanizmanın Geneva Seal’de bağımsız olarak yalnozca görsellik açısından değerlendiriliyor oluşudur.
Patek Seal alabilmek için saat birçok farklı açıdan değerlendirilmektedir. Kasa, cam, kadran, butonlar ve tepenin bir bütün halinde form ve fonksiyon açılarından en ufak bir kusur dahi bulundurmaması gerekmektedir.
Patek Seal aynı zamanda markanın 160 yılı aşkın mazisinden edindiği tecrübeyi mühür sahibi saate aktardığının da garantisidir. Hassasiyet açısından, çapı 20mm’den büyük mekanizmalar için günlük -3/+2, çapı 20mm’den küçük mekanizmalar için ise -5/+4 saniyelik sapma değerleri belirlenmiştir. Minute repeater saatlerin akustik performansları özel sistemler tarafından denetlendikten sonra Philippe ve Thierry Stern tarafından bizzat dinlenip onay verilir ve ses kaydı firmanın veri tabanına yüklenir.
Kasanın geometrisinden bağımsız olarak bütün yüzeylerin en üst düzey işçilikle üretilmiş olması beklenmektedir. Kullanılan kıymetli taşlar özenle seçilir, her zaman en iyi kesim ve renkteki pırlantalar kullanılır.
Mekanizmada çelik parçalar satine, bağlantı yüzeyleri polisajlı olmalıdır, vida başlarına daima polisaj yapılır. Taş yuvaları da aynı şekilde özenle açılır ve polisajlanır. Görüen çark yüzeyleri özenle işlenir, dişli araları ahşap ile parlatılır.
Köprü bağlantıların köşe kısımların eğim verilir ve polisajla görsellik ön plana çıkarılır. Otomatik saatlerde rotor her zaman kıymetli madenlerden üretilir ve üzerinde işlemeler bulunur.
Kimi marka için pazarlama stratejisi, kimi marka için ise kalitelerini perçinlemelerini sağlayan bir unsur olarak karşımıza çıkan sertifika ve mühürlerin, artan talepler ve rekabet ortamından dolayı önümüzdeki yıllarda daha da ön plana çıkacağını öngörmek hiç de zor değil.
