Bu köşede paylaşacağım yazılarımda öncelikle kendi vintage koleksiyonumdan örnekleri tanıtmayı planlıyorum. Zaman içerisinde farklı marka ve modellerde vintage saatlere de yer veren incelemeler oluşturmayı hedefliyorum.

Zor ve riskli gözüken vintage saat alımı sürecinde atlanmaması gereken önemli hususlara da değineceğim yazılarımda vintage saat alışverişinde bulunacak okurlara mütevazi bir kılavuz olarak görebilecekleri, kişisel tecrübelerime de yer vereceğim bir yazı dizisi hazırlayıp keyifli bir şekilde aktarmaya calışacağım.

Klasik, ikonik ­ bir o kadar da farklı ve sıra dışı?

Vintage .. Kelimenin nerden türediğine bakarsak eğer aslında günümüzdeki kullanım alanına çok da yakın olmayan bir kaynakla karşılaşıyoruz. Şarap yapımında kullanılacak üzümlerinin hasat edildiği yılı göstermek amaçlı şarap şişelerin tarihlendirilmesi işlemi için kullanılan "vintage’’ tanımlaması günümüzde ağırlıklı olarak bir moda terimi olarak kullanılıyor.

Saat özelinde kullanım alanı ise biraz daha obje odaklı.

Saat koleksiyonerlerinin geneli için 30­-35 yaşında bir saat vintage kabul ediliyor da olsa işin biraz daha standartlaşması gereken ebay gibi oluşumlarda “100 yaşın altında – 50 yaşın üzerinde “ aralığı doğru zaman aralığı olarak belirtiliyor. Yine aynı şartlar dahilinde 100 yaşın üzerindeki saatlerin de antika olarak sınıflandırıldığını görüyoruz.

Vintage akımının sadık müdavimlerine Avrupa, Uzak Doğu ve Amerika’da sıklıkla rastlayabiliyorsunuz. Ortalama koleksiyonerlerden spor ve sanat dünyasının tanınmış simalarına kadar uzanan sahipleriyle farklı tip ve değerde pek çok koleksiyonu süsleyen yıpranmış, solmuş vintage saatlerin fiyatları özellikle son çeyrek asırda dramatik bir şekilde değişen arz talep doğrultusunda tavan yapmış durumda.

Son yıllarda saat sektörünün kullanıma bağlı yıpranmaları minimuma indirecek alternatif materyal ve üretim teknikleri konularına ayırdığı bütçeleri ve bu çalışmaların doğurduğu ( seramik bezel gibi ) sonuçların da etkisiyle yerine yenisinin gelme şansı da asgariye inen vintage saatler, her geçen gün değerlerini arttırmaya devam ediyor.

Bunun yanında pek çok saat markasının takipçisi olduğu ’’heritage’’ veya “re­issue” tanımlaması ile sınıflanan eski modellerin tekrar üretimi olan modellere gösterilen rağbet de vintage tasarımların gördüğü ilgiye kanıt teşkil ediyor.

Omega Seamaster 300

(fotoğraf : watchinsider)

Tudor Heritage Black Bay

(fotoğraf : heuerville)

(fotoğraf : tudor)

Eberhard Co. Contograph

(fotoğraf : bulangandsons)

(fotoğraf : ablogtowatch)

Longiness Heritage Diver 1967

(fotoğraf : tz­uk noisyboyuk)

(fotoğraf : timeandwatches)

Zodiac Seawolf

(fotoğraf : vintagezodiacs)

(fotoğraf : zodiacwatches)

Eterna Kontiki

(fotoğraf : ablogtowatch)

(fotoğraf : googleimage)

Kullanıcısı ile buluştuktan sonra farklı coğrafyalarda ve yaşam şartlarında kullanılmış bu yaşlı saatlerin herbiri ayrı ve kendine özgü hikayeleriyle geliyor.

Aynı zaman periyodu içerisinde üretilmiş, yakın seri numaralı iki modelin bile yıllar boyu maruz kaldığı kullanım şartlarından ötürü farklı karakteristik özelliklere bürünebiliyor olması, şüphesiz pek çok saat severin “ off the shelf “ tabir edilen yeni modeller yerine bu yaşanmışlıklarla dolu vintage saatleri tercih etmesine neden oluyor.

Eğer vintage saat kavramının size uygun olduğunu düşünüyorsanız bu gizemli dünyaya adım atmadan önce bilmeniz gereken hususlardan biri de saatin yaşının kıymetini belirleyen parametreler arasında aslında çok da önemli olmadığı.

Amiyane tabirle “ herşeyin eskisi para etmez.. " olarak açıklayabileceğimiz bu algı söz konusu vintage saatlerin durumunu değerlendirmek için birçok farklı alt başlık içeren bir de termineloji geliştirmiş...

Gelin kısaca bu terimlere bir göz atalım?

Tropical Dial (tropik kadran): Yoğun UV ışınlarına maruz kalmış siyah/füme kadranın zaman ile kahverengi tonlarında bir renge dönüşmesi vintage bir saat için kusur değil tercih sebebi.

(fotoğraf : agg1969@instagram)

(fotoğraf : hqmilton)

Patina: SuperLuminova kullanımına geçilmeden önce indeks ve kollara uygulanan Tritium malzemesinin çözülememiş gizemi olarak karşımıza çıkan bu durum aslında saatin uzun süre nemli veya karanlık ortamlarda bırakılmasına bağlı olarak kadran ve kollarda kullanılan fosforlu bölümlerin ilk üretildiğindeki beyazlığını sarı tonlara bırakmasından ibaret.

Faded Insert (Solmuş Bezel): Seramik vb deformasyona dayanıklı malzemelerin bezel parçalarına uygulanmasından önceki dönemlerde kullanılan boyalı alüminyum insertlerin, UV ışınlarına ve tuzlu deniz suyuna maruz kalması sonucu ilk üretildiği renk olan siyahtan navy blue (lacivert), aubergine (kahvemsi mor), brown/chocolate (kahve rengi), (ghost) açık gri ve gri renklere solması şeklinde açıklayabileceğimiz bu durum da vintage saat severlerin rağbet ettiği diğer özelliklerden.

(fotoğraf : hqmilton)

(fotoğraf : moelarrycu@vrf)

(fotoğraf : hqmilton)

(fotoğraf : hqmilton)

Spider Web: 1980 sonrası geçiş dönemi Rolex modellerine uygulanan parlak kadran malzemesinin zaman içerisinde farklı yönlere doğru çatlayıp örümcek ağına benzer motifler oluşturması da yine deformasyonun tercih edilir hale gelmesine uç örneklerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

(fotoğraf : hqmilton)

Bu saydığım terimlerin açıkladığı durumların tamamı aslında eskime ve yıpranmayı işaret ediyor da olsa sadık vintage koleksiyonerleri ve bu işin ticaretini yapan tüccarlar için kesinlikle saatin fiyatını arttıran unsurlar olarak görülüyor.

İnternette konuyla ilgili paylaşım yapan sosyal ve ticari mecralardan güncel pek çok örneğini görebileceğimiz bu alışverişler, bahsi geçen yıpranmaların fiyatta ne derece önemli değişiklikler yaratabileceğine örnek teşkil ediyor.

Eksiksiz kutu ve evrak setine sahip bir Rolex Submariner “Red Sub”in fiyatı 18.000 USD bandında hareket ederken, benzer durumda ancak tropik kadranlı Red Sub’ın fiyat etiketi 45.000 USD gibi rakamlara ulaşabiliyor.

Bu ekstrem fiyat farkı hem tropik kadranların önceki yıllarda üretilmiş erken seri numaralı (meters first) Rolex Submariner’larda görülmesinden, hem de saate katmış olduğu sıradışı egzotik görüntüsünden kaynaklanmakta.

Yine Rolex özelinde örneklerden gitmek istersek kullanıcılarının arasında eski liderler, spor ve sanat dünyasından ünlü isimler ve başarılı bilim adamlarının yer aldığını görebileceğimiz, özellikle Rolex fanatikleri tarafından kült kabul edilen ikonik tasarımlara da rastlamak mümkün Vintage başlığı altında. Yeri gelmişken ilk akla gelen örnekleri de hemen paylaşayım?

Paul Newman ­ Rolex Daytona Ref.: 6239,

Steve McQueen ­ Rolex Submariner Ref.: 5512

Sean Connery ­ Rolex Submariner Ref.: 6538

Fidel Castro ­ Rolex Gmt Master Ref.: 6542

Che Guevara ­ Rolex Gmt Master Ref.: 1675

Estetik güzelliğin ve iyi oyunculuk yeteneğinin aynı anda vücut bulduğu Paul Newman’ın kendi adına isimlendirilmiş kadranı ile Rolex Daytona Ref.: 6239 koleksiyonerler için bir baş yapıt niteliğini taşıyor.

Paul Newman

Steve McQueen

Vintage saatleri edinme süreci de modern saatlere nazaran daha farklı elbette. Koleksiyonerler tarafından sıklıkla dile getirilen jargonuyla ’’dersini calışmamak’’ çok pahalıya kazanılmış acı tecrübeler doğurabilir.

Özellikle vintage saatler ile yeni ilgilenmeye başlayan saat severlerin ilgilendiği saatin spesifik özelliklerini kavramak, ödenecek ücretin saatin kondüsyonuyla ve piyasa değeriyle örtüşüyor olduğundan emin olmak gibi konularda faydalı yorum veya tavsiyelere ulaşabileceği, hatta yeri geldiğinde yapacağı alışveriş için teyit alabileceği paylaşım platformlarından veya kişilerden destek alması önem taşıyor.

Beğendiginiz modeli istediğiniz kondüsyonda ve/veya kolay ulaşabileceğiniz bir lokasyonda bulamamak da alışveriş sürecinin uzamasına neden olabiliyor.

Ülke dışından temin edilecek saatlerde görerek alamıyor olmanın verdiği huzursuzluk, çoğu zaman keyif kaçıran gümrük formaliteleri gibi farklı olumsuz durumlar içeren bu eziyetli süreç vintage saatlerin gizemli dünyasına girip doğru karar verilmiş alışverişler ile taçlandırıldığında ise müthiş keyif veren bir hal alıyor.

İlk incelememe kadar hoşçakalın.